Likit Biyopsi Nedir

Likit biyopsi, hastanın kanından alınan plazma örneğinde dolaşan tümör DNA’sı (ctDNA) ve diğer tümör bileşenlerini analiz ederek, doku biyopsisinin yerini kısmen alabilen non-invaziv bir tanı ve izlem yöntemidir. Bu yöntem sayesinde tümör hücrelerinden koparak kana karışan DNA parçacıkları tespit edilir. Ayrıca gen mutasyonları, kopya sayısı değişimleri (CNV), füzyon olayları ve epigenetik değişiklikler gibi çok katmanlı veriler değerlendirilerek hastalığın genetik profili çıkarılabilir.
 

Kimler İçin Uygundur

Likit biyopsi, özellikle metastatik veya ileri evre kanser hastalarında tedavi yanıtını izlemek ve direnç mekanizmalarını erken saptamak için uygundur. Cerrahi uygulamaya uygun olmayan hastalarda ek biyopsi gereksinimini azaltmak amacıyla tercih edilebilir. Aynı zamanda, hastalığın tekrarlama riski taşıdığı durumlarda minimal kalıntı hastalık (MRD) takibi yapmak için de önerilir.
 

İşlem Süreci

Uygulama sırasında hastadan 10–20 mL venöz kan örneği alınır. Bu örnekten plazma ayrıştırılarak serbest dolaşıcı DNA (cfDNA) parçaları izole edilir. Ardından hedef gen panelleri (örneğin TSO 500, OCA Plus) veya geniş kapsamlı paneller kullanılarak dizileme yapılır. Son aşamada ise bioinformatik analiz gerçekleştirilir ve mutasyon frekansları, tümör mutational burden (TMB), mikrosatellit instabilitesi (MSI) skorları ve potansiyel direnç varyantları gibi bilgiler içeren kapsamlı bir rapor hazırlanır.
 

Avantajları

Likit biyopsi, invaziv olmayan bir yöntem olması sayesinde cerrahi veya endoskopik biyopsi ihtiyacını ortadan kaldırır. Aynı zamanda tedavi sürecinde sık aralıklarla örnek alınmasına imkân vererek hastalık dinamiğinin düzenli takibini sağlar. Moleküler düzeydeki değişiklikler görüntüleme yöntemlerinden önce tespit edilebildiği için erken progresyon saptanabilir. Ayrıca yeni ortaya çıkan direnç mutasyonlarına göre kişiselleştirilmiş tedavi stratejileri geliştirilebilir.
 

Klinik Uygulamalar

Likit biyopsi ile tedavi yanıtı değerlendirilebilir; hedefe yönelik terapi ve kemoterapi etkinliği ölçülebilir. Direnç mekanizmalarının tespiti sayesinde yeni mutasyonlar ortaya çıktığında hızlı müdahale imkânı sağlanır. Ayrıca remisyon sonrası nüks riskinin erken belirlenmesi amacıyla minimal kalıntı hastalık (MRD) izlenebilir.
 

Sık Sorulan Sorular (SSS)

• Likit biyopsi acıtır mı: Standart kan alma işleminden farksızdır, hafif bir iğne batması hissedilir.
• Sonuçlar ne kadar sürede çıkar: Ortalama 7–10 iş günü içinde rapor teslim edilir.
• Maliyet nasıl belirlenir: Kullanılan panelin kapsamına ve laboratuvar prosedürlerine göre değişir; danışmanlık alabilirsiniz.
• Hangi kanser türlerinde uygundur: Akciğer, meme, kolon, over, melanom ve hematolojik maligniteler dahil birçok kanser tipi.